Staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes ligt deze week onder vuur omdat hij de fiscus niet onder controle zou hebben. Als de nieuwskop ‘problemen bij Belastingdienst’ bekend voorkomt, kan dat kloppen, want Wiebes is zeker niet de eerste staatssecretaris die moeite heeft met het hoofdpijndossier dat Belastingdienst heet.
Het probleem zit ‘m dit keer in een vertrekregeling bij de fiscus. De regeling blijkt veel populairder dan gedacht en kost daardoor tientallen miljoenen meer dan begroot. Als reactie stelde de staatssecretaris de Belastingdienst onder curatele om de “cultuur van autonomie” aan te pakken, maar volgens de Kamer is Wiebes daarmee veel te laat.
De reorganisatie is volgens Wiebes nodig omdat de Belastingdienst “zeer verouderd” is. De manier van werken, de manier van communiceren en de ICT-systemen zijn volgens de bewindsman achterhaald.
Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de kwestie.
Ironisch genoeg begonnen de problemen juist jaren geleden, met een ambitieus plan om het allemaal een stuk efficiënter te maken.
• Joop Wijn (2003-2006)
De aanhoudende problemen bij de Belastingdienst gaan al meer dan tien jaar terug, toen in 2005 onder CDA-staatssecretaris Joop Wijn werd besloten om de Belastingdienst niet alleen over de belastingen te laten gaan, maar de fiscus ook de toeslagen te laten uitbetalen.
Die verandering zou het systeem een stuk efficiënter maken. Daarvoor gingen de afzonderlijke instanties namelijk over inkomensafhankelijke regelingen zoals bijvoorbeeld de huursubsidie.
Maar, de systemen van de fiscus bleken al vanaf het begin niet in staat om vooraf alle gegevens te controleren. Om te voorkomen dat mensen hun geld niet kregen werd er toch uitbetaald. Controle zou dan wel achteraf gebeuren. Tienduizenden mensen kregen hun zorg- of huurtoeslag alsnog te laat uitbetaald.
• Jan Kees de Jager (2007-2010)
Vervolgens kreeg Jan Kees de Jager de Belastingdienst op zijn bordje. Ook hij kreeg de fiscus niet onder controle.
In 2008 komt De Jager onder vuur te liggen in de Tweede Kamer, omdat er maar liefst 730.000 digitaal ingevulde aangiften zomaar verdwenen, veroorzaakt door diezelfde "systemen" die al eerder voor problemen zorgden. Personen waarvan de aangifte verdwenen was kregen een excuusbrief, maar moesten wel opnieuw aangifte doen.
De Jager kondigde daarop een reorganisatie van de ICT-afdeling van de Belastingdienst aan. Omdat het al de zoveelste keer was dat er problemen waren bij de fiscus, moest De Jager vanaf dat moment vaker rapporteren aan de Kamer, maar hij mocht wel blijven.
• Frans Weekers (2010-2014)
Dat het toeslagensysteem fraudegevoelig is, werd nog eens glashelder toen VVD-staatssecretaris Frans Weekers in de problemen kwam door grootschalige fraude door Bulgaren, die toeslagen binnenhaalden zonder dat zij in Nederland woonden.
Weekers beloofde strengere controles, maar dat bleek weer negatief uit te pakken voor mensen die juist wel recht hadden op toeslagen. Honderdduizenden burgers die wel recht hadden op toeslagen, zagen dat niet terug op hun bankrekening.
Uiteindelijk hield Weekers de eer aan zichzelf en stapte op.